पर्वत।
गण्डकी प्रदेशको उच्च हिमाली भू–भागमा अवस्थित ऐतिहासिक तथा धार्मिक महत्वको कालाञ्जर–हम्पाल क्षेत्रमा ताल निर्माणका स्थलगत निरीक्षण गरिएको छ ।
तालको निर्माणको अवस्थाका बारेमा विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन (डीपीआर) तयारी उद्देश्यले स्थलगत निरीक्षण गरिएको हो । जलजला गाउँपालिका, मोदी गाउँपालिका, म्याग्दी र कास्की जिल्लाको अन्नपूर्ण गाउँपालिकासम्म फैलिएका करिब तीन हजार दुई सय मिटर उचाइका खुला घाँसे मैदान र पहाडी भू–आकृतिले भरिपूर्ण उक्त क्षेत्रलाई दीर्घकालीन रूपमा धार्मिक तथा पर्यटकीय आकर्षण केन्द्र बनाउने लक्ष्यसहित निरीक्षण गरिएको हो ।
सिँचाई तथा जलस्रोत व्यवस्थापन आयोजना पोखराका प्रमुख विदुरमान श्रेष्ठको नेतृत्वमा आएको टोलीमा जलजला गाउँपालिकाका उपाध्यक्ष दीपक आचार्य सहितका जनप्रतिनिधि तथा राजनीतिक दलका प्रतिनिधि र कर्मचारीहरू सहभागी भएका थिए । टोलीले प्रस्तावित ताल निर्माण स्थलको भौगोलिक स्वरूप, सम्भाव्यता, वातावरणीय असर, जलस्रोत उपलब्धता तथा दीर्घकालीन प्रभावहरूको प्रत्यक्ष अवलोकन गरेको छ ।
निरीक्षणका क्रममा क्षेत्रको प्राकृतिक बनावट ताल निर्माणका लागि उपयुक्त देखिएको र जलस्रोत व्यवस्थापन तथा सुरक्षाका उपायहरूका बारेमा पनि विस्तृत छलफल भएको सहभागीहरूले बताएका छन् । यसअघि पनि स्थानीयले ताल निर्माणका बारेमा निरन्तर माग गर्दै आएका थिए । जसले क्षेत्रको धार्मिक पहिचानसँगै पर्यटन प्रवद्र्धनमा मद्दत गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।
निरीक्षण टोलीका सदस्यहरूले ताल निर्माण सम्पन्न भएमा कालाञ्जर–हम्पाल क्षेत्र धार्मिक धामका रूपमा मात्र नभई आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकहरूलाई आकर्षित गर्ने प्रमुख गन्तव्य बन्न सक्ने उल्लेख गरेका छन् । उनीहरूका अनुसार परियोजना कार्यान्वयन भएपछि आवास, पदमार्ग, दृश्यावलोकन, चरन व्यवस्थापन तथा स्थानीय व्यापारमा समेत प्रत्यक्ष प्रभाव पर्ने छ । गाउँपालिका उपाध्यक्ष दीपक आचार्यका अनुसार स्थानीयवासीले लामो समयदेखि स्थानीय सरकारमार्फत प्रदेश र सङ्घीय सरकारसँग पर्यटन प्रवद्र्धनका लागि आवश्यक बजेट विनियोजनको माग गर्दै आएका थिए । निरीक्षणपछि आउने अन्तिम डिपिआर प्रतिवेदनले ताल निर्माणको काम अघि बढ्ने उनको भनाइ छ ।
गाउँपालिकाका अध्यक्ष राजु प्रसाद आचार्यले सङ्घीय मन्त्रालयमा डिपीआरका लागि बजेट माग गरेपछि ४० लाख रुपैयाँ विनियोजन भएको बताए । यो रकमबाट आवश्यक अध्ययनको काम पूरा गरेपछि आउने अध्ययन प्रतिवेदनको आधारमा ताल निर्माणको निर्णय हुने उनको भनाइ छ । अध्ययन प्रतिवेदनको आधारमा सङ्घीय सरकारसँग बजेट माग गरेर ताल निर्माण गरिने र यसले जलजला तथा हम्पाल क्षेत्रमा पर्यटन प्रवद्र्धनको लागि बल पुग्ने बताए ।
कालाञ्जर–हम्पाल क्षेत्र पर्वतको उच्च भू–भागमा पर्ने प्रख्यात घाँसे मैदान तथा धार्मिक स्थल हो । समुन्द्र सतहबाट करिब ३२ सय मिटरको उचाइमा रहेको उक्त स्थानबाट धौलागिरि, अन्नपूर्ण, माछापुच्छ्रे लगायतका हिमालहरूको दृश्य अवलोकन गर्न सकिन्छ । वर्षाको समयमा फुल्ने रङ्गीचङ्गी जडीबुटी, जङ्गली फूल, फूलपाती र चरन क्षेत्रले उक्त क्षेत्रलाई आकर्षक बनाउने गरेको छ । कालाञ्जर सांस्कृतिक दृष्टिले पनि महत्त्वपूर्ण छ । स्थानीय समुदायले धार्मिक अनुष्ठान, पूजा र सांस्कृतिक क्रियाकलापहरू समेत गर्दै आएका छन् ।
हम्पाल क्षेत्रमा खुलेका घाँसे मैदान, चरन क्षेत्र, पैदल मार्ग र मौलिक जीवनशैली अवलोकन गर्न चाहने पदयात्रीको रोजाइमा पर्ने गरेको छ । धार्मिक, प्राकृतिक र सांस्कृतिक महत्वका कारण कालाञ्जर–हम्पाल क्षेत्र वातावरण अनुकूल र उच्च सम्भावनायुक्त पर्यटन स्थलका रूपमा पहिचान बन्दै आएको छ । ताल निर्माण परियोजना सम्पन्न भएमा यो क्षेत्रमा पोखराबाट विभिन्न स्थानमा पदयात्रामा जाने आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकहरूलाई जलजलामा आकर्षित गर्न सकिने छ ।
म्याग्दीको अन्नपूर्ण गाउँपालिकाको घोडेपानी, पुनहिल, मोहरेडाँडा, नागी र पर्वतको मोदी गाउँपालिकातर्फबाट जलजलालाई पदमार्गले जोडिएको छ । पर्वतको जलजला गाउँपालिकाको लेकफाँट, शालिजातर्फबाट जलजलासम्म कच्ची सडक पुगेको छ ।
रासस